Łupież jest schorzeniem powszechnie występującym i dotyczy prawie połowy naszej populacji. Łupież należy do grupy chorób łojotokowych i jest łagodną odmianą zapalenia łojotokowego skóry.
Występuje on najczęściej wśród młodych mężczyzn w wieku pomiędzy 18 a 40 rokiem życia, a rzadziej wśród dzieci i osób starszych. Proces złuszczania zmniejsza się w wieku średnim i ustępuje na starość. Pojawia się on zazwyczaj u rasy białej, rzadziej u przedstawicieli rasy czarnej. Jest bardzo często lekceważony i traktowany jako problem natury kosmetycznej, jednak dla wielu osób jest przewlekłą i bardzo uciążliwą dolegliwością.
Pomimo wielu badań i obserwacji klinicznych nadal nie udało się ustalić dokładnych przyczyn powstawania łupieżu oraz łojotokowego zapalenia skóry. W etiologii łupieżu uważa się, że jest to wynik zakażenia grzybem drożdżopodobnym Malassezia spp., który to należy do flory fizjologicznej skóry człowieka i lokalizuje się w miejscach występowania gruczołów łojowych. U chorych z łupieżem tłustym, kolonie tego grzyba stanowią ok. 74% całkowitej mikroflory głowy owłosionej, gdzie u osób zdrowych wynosi ok. 45%. Sądzi się, iż właściwości pozapalne i immunogenne drożdżaka Malassezia spp. pełnią kluczową rolę w chorobie łupieżu. Czynniki nasilające i powodujące łupież możemy podzielić na dwie grupy: endogenne i egzogenne. Do pierwszej grupy zaliczamy nieprawidłowości hormonalne (rola androgenów), nieodpowiednią dietę (nadmierne spożycie cukru, tłuszczów nasyconych i skrobi), nadużywanie alkoholu, zaburzenia emocjonalne, brak wypoczynku, infekcje wirusem HIV, nadmierny stres oraz predyspozycje genetyczne. Wśród czynników o charakterze zewnątrzpochodnych dużą role odgrywa niewłaściwa pielęgnacja skóry głowy i włosów, wynikająca z nadmiernego stosowania nieodpowiednich kosmetyków, takich jak: lakiery i żele, zbyt rzadkie stosowanie szamponów do włosów, niewystarczające spłukiwanie, stosowanie wałków elektrycznych, częste noszenie nakryć głowy. Na powstanie łupieżu ma również wpływ długotrwałe promieniowanie ultrafioletowe oraz klimat. Wbrew rozpowszechnionym opiniom, łupież i łojotokowe zapalenie skóry nie są wynikiem częstego mycia głowy oraz używania suszarki do włosów.
Łupież występuje na owłosionej skórze głowy, jednak w stanach nasilonych występuje także w obrębie brwi i rzęs. Objawia się on poprzez obecność we włosach charakterystycznych srebrzystobiałych łusek, które opadają samoistnie lub pod wpływem czesania.
Leczenie łupieżu jest bardzo trudne ze względu na przewlekły i nawrotowy charakter. Nagminnie stosowane szampony przeciwłupieżowe, które są sprzedawane bez recepty, mają w składzie środki cytostatyczne (siarczek selenu, piroktolaminę) - hamują tempo odnowy naskórka, a ich efekt jest przejściowy. Długotrwałe stosowanie szamponów kosmetycznych może prowadzić do ścieczenia powierzchownych warstw skóry owłosionej głowy, a następnie doprowadzić do trwałych zaburzeń bariery ochronnej naskórka.
Najczęściej wykorzystywane i skuteczne w terapii łupieżu są preparaty przeciwgrzybiczne (pirytionan cynku, siarczek selenu, ketokonazol, flutrimazol) oraz cyklopiroksolamina. Ketokonazol jest związkiem jednym z najbardziej skutecznych, posiada on działanie grzybobójcze, grzybostatyczne oraz przeciwbakteryjne i przeciwzapalne.
Pamiętaj:
• kiedy tylko pojawią się pierwsze objawy łupieżu, używaj szamponów przeciwłupieżowych i zrezygnuj na ten czas leczenia z używania kosmetyków do włosów, takich jak pianki, żele, lakiery
• przed myciem głowy dobrze (ale i delikatnie, nie drapiąc skóry) wyszczotkuj włosy
• masuj skórę głowy palcami, korzystając z takiej okazji podczas każdego mycia; szczególnie troskliwie zajmij się skórą nad czołem i na czubku głowy
• po usunięciu łupieżu jeszcze przez kilka tygodni stosuj zwykły szampon i specjalistyczny; w czasie profilaktycznego stosowania szamponów leczniczych (raz na tydzień/raz na 2 tyg.) można stosować dowolny (swój ulubiony) szampon kosmetyczny
• stosuj odżywkę do włosów, która lekko natłuści przesuszoną skórę głowy (w przypadku łupieżu suchego), np. oliwkę salicylową.
